Leiderschap zonder bevoegdheden

Dat was kort samengevat het coachingsthema van deze gynaecoloog*. Na de invoering van de RVE-structuur was ze medisch leider geworden van de gelijknamige RVE, daarbij ondersteund door een manager bedrijfsvoering. Haar gezag in die rol van leider was binnen de organisatie haast vanzelfsprekend, maar niet binnen haar eigen maatschap. Ze schetste wat casuïstiek waarin ze verschillen van inzicht met collega’s voor haar gevoel niet goed had aangepakt. Ze voegden zich niet naar haar wensen. De mooie voornemens die nog maar vrij recent in een geslaagd lijkende heisessie door de maatschap waren uitgesproken zijn al weer verdampt.

We zijn eerst eens gaan kijken naar hoe zij haar rol als leider wil invullen en wat past in de context van leiderschap in een maatschap, waarin een leider zich onderscheidt van een manager. De leider grijpt aan in wat wel de onderstroom wordt genoemd: het geheel van ambities, verwachtingen, percepties en beleving van de “volgers”. De manager houdt zich bezig met wat de bovenstroom wordt genoemd: spullen, geld, regels, structuren, planning & control.

De metafoor van de leider als herder en de manager als baasje sprak haar aan.

Ze voelde zich dichter bij de herder staan dan bij het baasje. Maar hoe doe je dat in de bejegening van collega’s?
We zijn eerst maar eens kan kijken wat er nodig is om invloed uit te kunnen oefenen in die “onderstroom”, op ambities, verwachtingen, percepties. Daarvoor is verbinding nodig met de ander. “Hoe bereik je dat?” is dan de volgende vraag. Daar kwamen begrippen uit als authenticiteit, openheid, nabijheid, belangstelling, respect. Ze kenmerken de grondhouding van de leider in de bejegening van “volgers”. Vanuit die verkenning gingen we terug naar de casuïstiek die ze had ingebracht. Hoe had ze daarin anders kunnen handelen? Bijvoorbeeld door eerst te vragen en dan pas iets te vinden, door in het moment de inhoud los te laten en aandacht te besteden aan de verbinding.

We bedenken samen kleine “oefeningetjes” waarmee ze denkt goed aan de slag te kunnen. Ze begint maar eens in het contact met de manager bedrijfsvoering en met de voorzitter van de maatschap. Want leren doe je vooral door te proberen en te ervaren.
Wat een voorrecht om met een medisch specialist te kunnen werken die bereid is de eigen grenzen te verkennen en te verleggen.

* Persoonsgegevens zijn gefingeerd, de casus niet